Akkuyu Nükleer A.Ş Üretim ve İnşaat Organizasyon Müdürü Denis Sezemin, Akkuyu projesinde Türk firmalarına bugüne kadar 4.3 milyar dolarlık iş aldığını açıkladı.
Akkuyu, 6,5 milyar dolarlık yerelleştirme potansiyeli ile başarılı bir yerelleştirme örneği olarak gösteriliyor. Projede şu anda 26 binden fazla kişiye istihdam sağlanırken, 400’den fazla firma tedarikçi konumunda yer alıyor. Akkuyu Nükleer A.Ş Üretim ve İnşaat Organizasyon Müdürü Denis Sezemin, projenin Türk sanayisi için değerine işaret ederek, “Türk firmalarının nükleer tecrübesi artıyor. Projede bugüne kadar 4.3 milyar dolarlık sipariş Türk firmaları ile kontrat yaptı veya imza aşamasında.” Nükleer Sanayi Derneği (NIATR) Yönetim Kurulu Başkanı Alikaan Çiftçi de projenin Türk sanayisi için değerini şu sözlerle aktardı:
“Akkuyu’daki yerlileştirme potansiyelinin proje maliyetinin yüzde 40’ının Türk firmaları tarafından yapılıyor olması, bize önemli bir nükleer deneyim, ‘know-how’, istihdam ve ekonomimize doğrudan ve dolaylı olarak canlılık kazandırdı. Nükleer altyapımızı geliştirerek uluslararası tedarik zincirinde ihracatçı konuma gelebiliriz.”
REAKTÖRLER İÇİN SOĞUTMA SUYU TÜRK FİRMASINDAN SAĞLANACAK
Su ve atık su arıtma alanında Akkuyu’nun tedarikçilerinden biri olduklarını belirten Aquamatch Satış Müdürü Tuğce Uzun, Akkuyu’da su arıtma sistemleri kurduklarını ve tank ürettiklerini belirterek, bu projenin tedarikçileri arasında yer almaktan gurur duyduklarını kaydetti. Dört projeye imza attıklarını söyleyen Uzun, bunlardan 3’ünün tamamlandığını ve tamamlanmak üzere olan projenin değerini şu sözlerle vurguladı:
“Reaktörlerin içine günlük yaklaşık 8 bin ton soğutma suyu sağlayacağız. Akkuyu ve Rosatom ile bu konuda iyi bir bağlantı kurduk, bizden çok memnunlar, işletmeden ve bize verdikleri destekten çok memnunuz.”
Tüm dünyada uluslararası çalışmalar yürüttüklerini ifade eden Uzun, nükleer sektöre Akkuyu ile birlikte girdiklerini vurgulayarak, “Bu bizim ilk nükleer tecrübemiz. Su arıtma ile ilgili tüm ihalelere bir an önce girmeye çalışıyoruz. Tank imalatlarımız da var. İleride yaptığımız çalışmaları referans alarak nükleer sanayide iş yapmayı hedefliyoruz. Yüzde yüz Türk firması nükleer sanayide böyle bir başarıya imza atıyor, her şeyden önce kendi şirketim için çok değerli, tek başıma ve kendi şirketime sahip çıkarak, Rosatom ve ben. Türk firmalarının Türk firmalarını desteklemesi ve özel bir yerelleştirme bölümünün olması çok değerli. Bu hem bizi teşvik ediyor hem de diğer iş ortaklarımıza yol gösteriyor. Türkler olarak gurur duyuyoruz” dedi.
“İLK NÜKLEER PROJEDE ÇALIŞMAKTAN GURUR DUYUYORUM”
Akkuyu NGS projesinde yer alan TESTKO firmasının Genel Koordinatörü Necip Koyuncu, firmanın 2 yıldır Akkuyu’ya güvenlik binası temin ettiğini belirterek, şunları söyledi:
“Türkiye’nin ilk nükleer projesinde böylesine profesyonel bir firma ile çalışmak elbette gurur verici. Orada ‘taş üstüne taş koymak’ önemli diye düşünüyorum. Hem projede yer alan firmalar hem de şirketimiz önemli tecrübeler kazanıyor.
TESTKO ve taşeron firmalarının Akkuyu’da yaklaşık 1000-1500 kişiye istihdam sağladığını vurgulayan Koyuncu, şöyle devam etti:
“Şu anda hafriyat patlatma yapıyoruz. İnşaat çalışmalarımız da var. Akkuyu NGS Türkiye için geç kalınmış bir proje. 1960’larda başlayan bu projeyi hayata geçirmekte geç kaldık. Proje ile bir ülke hayali gerçek oluyor ve yeni bir dönem başlıyor. Şimdi üniversitelerde yeni nükleer santraller açılıyor. Bu alanda çok sayıda uzman ve mühendis yetiştirmeye başladık.”
“NÜKLEER SANTRAL PROJELERİNE KATILABİLİRİZ”
Akkuyu NGS’nin 20 milyar dolar sermaye ile Cumhuriyet tarihinin tek kalemde yapılan en büyük yatırımı olacağını kaydeden Bayramoğlu Sanayi Holding Yönetim Kurulu Başkanı Makine Yüksek Mühendisi M.Sc. Mühendis Burak Çeliktaş, projenin Türk firmalarının uluslararası arenada iş yapma yetkinliğini artırdığına dikkat çekti. Çeliktaş şunları söyledi:
“Ülke ekonomisine çok değerli katkılar sağlayan büyük bir projeden bahsediyoruz. Teknolojimizi ve know-how’ımızı geliştirmemize de yardımcı oluyor. Hem ekonomik hem de bilgi anlamında katkı sağlıyor. Yerli firmaların uluslararası alanda fiilen iş yapmalarının da önünü açıyor. Sadece Akkuyu’da iş yapsak bile burada bir know-how geliştirebilir ve bu yetkinliklerimizi hem Rusya’da hem de yurtdışında başka ülkelerdeki nükleer santral projelerinde yer almak için kullanabiliriz.”
Nükleer santral projesi olarak ilk işlerinin Akkuyu olduğunu kaydeden Çeliktaş, sözlerini şöyle tamamladı:
“Nükleerde CERN ile çalışıyoruz. Halen çalışıyoruz. Ancak nükleer santral projesi konusunda tek çalıştığımız yer Akkuyu. İlk olarak gömülü çelik üretimi ile başladık. Ekipman imalatı ve spool imalatı konusunda hem Avrupa hem de Rus firmaları ile çalışmalarımıza devam ediyoruz. Yeni çalışmalar kapsamında da kendimizi geliştirmeye çalışıyoruz. Her zamanki gibi ülkemizin diğer santralleri hayata geçtiğinde biz de bu projelerde yer almak istiyoruz. Adamlarımız hep ana yüklenici veya taşeronlarla iş yapıyorlar. Bundan sonra hedefimiz doğrudan kendimize ait bir iş bulmak.”
İNŞAAT MALZEMELERİNDE TÜRK İMZASI
Türk firmaları projede malzeme, ekipman ve hizmet tedarik etmekte, çeşitli inşaat ve montaj işlerini yürütmektedir. Şantiyede birden fazla Türk üretimi iş makinesi. Türk üreticiler, beton karışımları, demir çelik mesnetler, çelik yapılar, su yalıtım malzemeleri, boru ve kablo işleri gibi projenin gereksinimlerini karşılamaktadır. NGS’nin ana tesisleri olan nükleer ve türbin adaları için havalandırma, ısı eşanjörü ve elektrik teçhizatı, pompalar, basınçlı kaplar ve 4. güvenlik sınıfı teçhizatlar Türk imalatçılarının gerekli sertifikalara uygun olarak ürettikleri işler arasında yer alıyor.
